Perinatoloji “Riskli Gebelik”

Perinotoloji uzmanları, anne adaylarında; şeker, tansiyon, tiroid hastalıkları, trombofili gibi sistemik hastalıkların takip ve tedavisini planlar. Riski olsun olmasın her anne adayının gebelik sürecinde en az bir kez perinatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi, problemlerin erken teşhisi ve tedavisi açısından çok önemlidir.

Perinatoloji nedir?

Perinatoloji yani yüksek riskli gebelik uzmanlığı, anne ve bebek için risk olabilecek tüm sağlık problemleri ile ilgilenmektedir. Perinotoloji uzmanları, anne adaylarında; şeker, tansiyon, tiroid hastalıkları, trombofili gibi sistemik hastalıkların takip ve tedavisini planlar. Çoğul gebelikler, gelişme geriliği, servikal yetmezlik, bebeği etkileyebilen enfeksiyonların tanı ve tedavisi gibi durumlar da Perinatolojinin ilgi alanları arasında yer almaktadır.

Bebeklerde ise; detaylı ultrason incelemesi ile genetik hastalıklar ve kalp hastalıkları gibi tüm organ sistemlerindeki hastalıkların tanısını koymaya çalışır.

Ayrıca; Perinatoloji uzmanı, gerekli durumlarda hastalığın nedeninin belirlenmesi için su alma gibi çeşitli girişimsel testleri uygular.

Perinatoloji "Yüksek Riskli Gebelik" Uzmanlığı

Perinatoloji maternal fetal tıp olarak da bilinir. Kadın hastalıkları ve doğum branşında riskli gebelik üzerine uzmanlaşılan bir üst daldır ve gebelik öncesinde, gebelik sırasında ve doğumdan hemen sonra anne bebekte görülebilen sorunlarla ilgilenir.
Perinatoloji 1960’lardan sonra Kadın hastalıkları ve Doğum branşında ayrı bir disiplin olarak gelişmeye başlamıştır. Teknoloji ve bilimdeki gelişmelerle birlikte anne karnındaki bebekte olabilecek hastalıkların tanı ve tedavisinde ilerlemeler olmuştur.

Halihazırda perinatoloji tıpta en hızlı gelişen branşlardan biridir.
Ülkemizde perinatoloji uzmanlığı 4 yıllık kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı sonrası girilen yandal sınavında başarılı olduktan sonra 3 yıllık bir eğitim dönemi sonrasında verilmektedir.

Riskli Gebelik Nedir? Anne ve Bebek Riskleri Nelerdir?

Perinatoloji uzmanlarının temel amacı anne ve bebekteki riskli durumların yönetimidir. Gebelik öncesinde, gebelik sırasında ve doğumdan hemen sonra anne bebekte görülebilecek sağlık sorunları ve riskler oluşabilmektedir.

Anne İçin Riskler

Anne için riskli durumları başında sistemik hastalıklar gelir. Bu hastalıklar içerisinde;

Şeker (En sık)
Tansiyon
Böbrek Hastalıkları
Kalp Hastalıkları
Kan Pıhtılaşma Bozukluğu (Trombofili) görülmektedir.

Bu hastalıkların tedavisi ve ilgili branş uzmanı ile takibi perinatoloji uzmanları tarafından yapılmaktadır.
Annede önceki gebeliğinde görülen

Erken Doğum
Gebelik Tansiyonu (Preeklampsi),
Gebelik Şekeri,
Erken haftalarda düşükler bu gebeliği için de bir risk oluşturmaktadır.

Bu hastalıkların tekrarlama riski perinatoloji uzmanı tarafından değerlendirilir ve uygun tedavi şemaları uygulanır.

Bebek İçin Riskler

Çoğul gebelikler
Gelişme geriliği tanı ve tedavisi
Etkilenmiş RH uyuşmazlığı takibi (kan uyuşmazlığında annenin etkilenerek bebeğe zarar verebilecek antikorları oluşturması) ,
Annenin hamilelikte geçirdiği bebekte sakatlık yapabilecek enfeksiyonların tanı, takip ve tedavisi perinatolojinin ilgi alanlarındandır.

Riskli Gebeliklerde Tanı ve Tedavilerde Perinatoloji

Detaylı ultrason değerlendirmesi ile bebekteki doğumsal hastalıkların tanısını koymak perinatolojinin amacıdır. Detaylı ultrason diğer adıyla ayrıntılı ultrason 18-22.haftalar arasında yapılır. Bu ultrason değerlendirmesinde beyin yapıları, yüz yapıları, göğüs kafesi ve karın içi yapılar, omurga, uzun kemikler, eller ve ayaklar ayrıntılı olarak değerlendirilir. Anatomik değerlendirme yanında genetik hastalık göstergeleri de detaylı ultrason incelemesi esnasında tespit edilmeye çalışılmaktadır.

Yine bebeğin gelişimi, plasentası (eşi) ve özellikle rahim ağzı uzunluğu da değerlendirilmektedir. Bu sayede ileriki haftalarda gelişebilecek erken doğumların da hatrı sayılır bir kısmı gerekli müdahalerlerle (ilaç tedavisi, pesser denilen halkanın rahim ağzına yerleştirilmesi veya rahim ağzına dikiş atılması) engellenebilmektedir.

Perinatologlar ayrıca fetal kalbin ekokardiyografik değerlendirmesini de yapmaktadırlar. Bu değerlendirme sayesinde doğumsal kalp hastalıklarının çok büyük bir kısmı anne karnında tespit edilmekte ve bu bebeklerin uygun merkezlerde doğumları sağlanabilmektedir.

Perinatoloji uzmanları önceki gebeliklerinde genetik hastalıklı çocuk öyküsü olanlarda yada mevcut gebelikte genetik hastalık şüphesi olan hastalarda bebeğin eşinden parça alma işlemi (koryonvillus örneklemesi-cvs), karından su alma işlemi (amniyosentez) veya bebeğin kordonundan kan alma işlemi (kordosentez) ile hastalıkların tanısını belirlemeye çalışmaktadır. Bu işlemlerin riski perinatolog tarafından yapıldığında çok düşük olmaktadır.

Anne Karnında Tedavi?

Anne karnında yapılan tedavilerde de son dönemde oldukça yüz güldürücü sonuçlar elde edilmektedir. Bu tedavilerin en başında da bebekteki ciddi kansızlık durumunda kordondan kan verilmesi işlemi gelmektedir. Yine uygun merkezlerde tek yumurta ikizlerinde kan çalma olarak bilinen ikizden ikize transfüzyon sendromunda lazer uygulaması, su fazlalığı durumunda suyun alınması, göğüs kafesinde sıvı toplanması ve mesane çıkımı darlıkları tedavisi şant takılması gibi işlemler perinatologlar tarafından yapılan girişimsel işlemlerdir.
Riski olsun olmasın her gebenin gebeliğinde özellikle 18-22. Haftalar başta olmak üzere en az bir kez perinatoloji uzmanı tarafından görülmesi anne ve bebekte olabilecek sıkıntıların erken teşhisi ve tedavisi açısından çok önemlidir.

Op. Dr. Gülenay Gencosmanoğlu Türkmen
Kadın Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji Uzmanı
Lokman Hekim Akay Hastanesi