Dijital Oyun Bağımlılığı

Dijital Oyun Bağımlılığı

Dijital Oyun Bağımlılığı, dijital oyunların bazı özelliklerinin kişinin oyuna bağımlı olmasına neden olacak koşullar oluşturmasıyla ortaya çıkabilir. Dijital oyunlar uzun yıllardır eleştirilse de yapılan araştırmalarda duygusal boşalma, rahatlama, empati kurma, paylaşma gibi olumlu etkilerinin varolduğu belirtilmektedir. Fakat yarar ve zarar konusunda kullanım sıklığı büyük önem taşımaktadır.

2000'li yıllar itibariyle interet kullanımının yaygınlaşması ve kent kültürünün oluşması ile oyun kavramı değişmeye başlamıştır. X ve Y kuşağının sokaklarda oyunlar oynadığı, mahalle kültürünün bulunduğu zamanların yerini, bilgisayar-tablet-telefon-oyun kosolları gibi çeşitli teknolojik cihazlar almıştır. Hatta bir dönem her yaş grubunun hevesle oynadığı, "memleket özlemini gideriyorum" dediği çiftlik oyunları da bunlardan biri olarak akla ilk gelen oyunlar arasındadır.

Dijital oyunlar uzun yıllardır eleştirilse de yapılan araştırmalarda duygusal boşalma, rahatlama, empati kurma, paylaşma gibi olumlu etkilerinin varolduğu belirtilmektedir. Fakat yarar ve zarar konusunda konusunda kullanım sıklığı büyük önem taşımaktadır. Kişinin bilgisayar gibi diğer teknolojik aletler aracılığı ile oynadığı oyunlarda, kontrolünü kaybetmesi, hayatında duygusal ve sosyal problemler oluşmasına rağmen oyun oynama davranışını sürdürmesi, oyun oynama süresini azaltamaması durumunda dijital oyun bağımlılığından söz edilmektedir. Dijital oyun bağımlılığını değerlendirmek için patalojik kumar oynama kriterleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

Dijital Oyun Bağımlılığı Belirtileri

• Oyun oynama kişinin hayatında önemli hale gelmektedir. Oyun oynama düşüncesi zihnini fazla meşgul eder ve oyun oynamak için aşırı istek duymaktadır.
• Kişi oyunda hissettiği duyguları sürdürmek için oyun süresini giderek arttırır.
• Oyun oynamadığı süre içerisinde aşırı oynama isteği, öfke, endişe ve depresif duygu hali hissedebilir.
• Kişi olumsuz duygulardan ya da olaylardan uzaklaşmak için oyunu kullanmaktadır. Başedemediği sorunlarla karşılaştığında oyun oynama süresi ve sıklığı artmaktadır.
• Kişinin oyun oynamayı azaltma ya da tamamen bırakmaya yönelik sonucu olumsuz olan denemeleri vardır.
• Kişi oyun oynama davranışı sebebiyle kendisi ya da iş, okul, sosyal yaşam, aile ile sorun yaşar. Yalan söyleme, fiziksel ya da sözel kavgalar gibi olumsuzluklar yaşanabilir.
• Kişi oyunda başarılı olma isteği ile hayatında önemli olan iş, aile, okul gibi birçok şeyi ihmal edebilir bazı durumlarda kaybedebilir. Fakat oyun oynama davranışını sürdürmeye devam eder.

Dijital oyunların bazı özellikleri kişinin oyuna bağımlı olmasına dijital oyun bağımlılığı oluşmasına neden olacak koşullar oluşturmaktadır.

Oyuncuları Oyun Oynamaya Motive Eden Özellikler

• Oyunda hızlı ilerleme, ödül, statü kazanma isteği
• Oyun karakterini iyileştirmek amacıyla oyunun sistemini çözme isteği
• Diğer oyuncularla rekabet etmek
• Diğer oyuncularla sohbet etmek
• Çevrim içi oyunlarla dünyanın heryerinden insanlara ulaşmak, uzun vadeli ilişkiler kurmak
• Grup çalışmasının parçası olmak
• Oyunlarda merak duygusunun sürmesi
• Gerçek hayatta sahip olmak istediği rolü oynamak
• Günlük yaşamın olumsuz koşullarından kaçma olanağı
• Oyuna ulaşılabilirliğin kolay olması

Dijital oyun bağımlılığına yönelik çalışmalarda en çok satın alınan ve oynanan oyunların "şiddet" içerikli olması nedeniyle de evrensel bir sorun oluşturduğu düşünülmektedir. Oyun bağımlılığının olumsuz etkileri ile ilgili yapılan aratırmalarda ise yalnızlık, depresyon, saldırganlık, anksiyete, şiddet eğilimi, dikkat sorunları, şiddete karşı duyarsızlaşma, olumlu sosyal davranışlarda azalma, düzensiz uyku, sağlıksız beslenme, düşük yaşam doyumu ile ilişkili olduğu belirtilmektedir.

Dijital Oyun Bağımlılığından Korunmak

Dijital oyun bağımlılığı durumundan korunmak için sosyal ve fiziksel aktivitelerde yer almak, arkadaşlık ve aile ilişkilerini güçlü tutmak, zaman planlaması yapmak, sorunlarla başetme becerilerini geliştirmek dolayısıyla ruh sağlığını korumak önemli faktörlerdendir.

Dijital oyun bağımlılığıdan kurtulmak için ise; aile ve sevdikleriniz ile daha çok zaman geçirmek, oyun oynanan zamanı size keyif veren sağlıklı aktivitelerle doldurmak, oyun süresini azaltarak yaşam planını yeniden düzenlemek, nerede ve zaman oyun oynanacağını sınırlandırmak yararları yaklaşımlardan olacaktır.

Oyun oynama davranışını değiştirmek için çaba harcanmasına rağmen oyun alışkanlığında değişim oluşmuyor ya da daha çok sorun yaşanıyor ise kişinin ve yaşamının daha fazla zarar görmemesi adına bir uzmandan psikolojik destek alınması doğru olacaktır.

Uzm. Psikolog Gamze Türkmen
Psikoloji
Lokman Hekim Akay Hastanesi